Thu sang cho bưởi chín vàng
Cho hồng chín đỏ cho nàng nhớ ai!
Mùa thu của đất trời đem đến cho lòng người nhiều nỗi bâng khuâng thương nhớ. Giữa ánh trăng thu, bên những sườn đồi, bưởi Phúc Trạch bắt đầu chín rộ, thoang thoảng hương thơm. Người dân bản địa bắt đầu rộn rịp đón khách gần xa.
Bưởi Phúc Trạch là loại quả đặc sản của huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh. Trước cách mạng tháng Tám, loại quả này có đem bán ở Hồng Kông và theo Việt kiều sang Pa-ri được người Pháp ưa thích. Năm 1938 trong một cuộc thi “hoa thơm quả ngọt”, bưởi Phúc Trạch được tặng mề đay và được xếp vào hàng “quả ngon xứ Đông Dương”.
Nổi tiếng từ sớm là vậy, nhưng qua những năm tháng chiến tranh rồi cho đến mãi về sau, bưởi Phúc Trạch vẫn chỉ đóng khung trong địa bàn các tỉnh Bắc miền Trung, ít người biết đến loại quả đặc biệt thơm ngon, riêng có của núi rừng Hương Khê.
Hương bưởi thơm cho lòng bối rối
Những năm đầu thập niên 20 của thế kỷ này, nhờ các hoạt động xúc tiến thương mại, bưởi Phúc Trạch bắt đầu vươn ra thị trường các tỉnh thành trong cả nước, bưởi vào được các siêu thị lớn ở Hà Nội, Hải Phòng, bưởi trở thành sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh, chắp cánh cho nhiều ý tưởng khởi nghiệp bay cao. Quý khách gần xa nhờ vậy cũng biết nhiều hơn về thứ quả đặc sản này.
Bưởi Phúc Trạch bắt đầu ra hoa từ mùa xuân, chắt chiu mưa nắng miền Trung, bưởi chín rộ vào mùa thu. Bưởi ngon nhất là khi đón đủ mưa nắng, vỏ mỏng, da mịn, căng tròn, thơm mát như làn da con gái. Hoa bưởi trắng tinh khôi khắc khoải thành nỗi thương nhớ, đợi chờ người yêu những năm chống Mỹ; thành mối tình đầu lắm mộng mơ với khung cửa sổ bâng khuâng không bao giờ khép; lá bưởi nấu nước gội đầu cho mái tóc ai buông dài bên suối… Cây bưởi tự bao giờ đã trở thành một phần máu thịt trong tâm hồn người Việt.
Mùa bưởi chín vàng
Quả bưởi ngon có da mỏng mịn, khi chín ngả màu vàng, không xồ, sờ vào có cảm giác mát dịu, quả có hình cầu, hơi lõm phần đáy và cuống. Những quả bưởi Phúc Trạch da xồ, thô ráp, nhọn đầu cuống thường là những quả bưởi kém chất lượng. Dân bản địa, chỉ nhìn qua là biết quả nào ngon. Cầm trên tay, quả bưởi chắc tay, vỏ mỏng là những quả đã căng hết mình chờ đón mùa thu, đáng được lựa chọn. Sau khi gọt bỏ lớp vỏ bên ngoài, nếu mu bưởi mỏng, dễ bóc tách, tép bưởi ráo nước, trong suốt, mọng nước nhưng không bị mềm, đó là bưởi ngon. Nhấm nháp từng múi bưởi, nếu để lại vị ngọt hậu, thì thực sự là bưởi đẳng cấp, ăn một lần thương nhớ ngàn năm.
Nên ăn bưởi Phúc Trạch khi bưởi đã đủ độ chín, để không bị cay the. Sau khi ăn bưởi, nếu uống nước chè sẽ làm mất vị ngon. Vị thanh chua của bưởi là do các vi ta min C tạo nên, do đó, người ốm, người đau, người đang đói, đều có thể ăn bưởi. Bưởi còn là thức quà thăm nhau lúc ốm đau, mệt nhọc; là quà biếu, quà tặng cho người thân; là tình thương bao la cha mẹ gửi con nơi xa xứ.
Bên vườn bưởi mùa xuân
Mùa này về Hương Khê, thời tiết đúng nghĩa “Nắng tháng Tám rám trái bưởi”, nhưng chỉ cần lên những vườn đồi bạt ngàn cây xanh, tự tay chọn cắt những quả bưởi ngon, đem về để ít hôm cho bưởi xuống nước, rồi thong thả tự tay bóc tách và thưởng thức những múi bưởi mọng nước thì mùa thu chỉ còn là mùa thương nhớ. Thưởng thức một lần nhớ mãi không quên.