Bỏ nghề đánh bắt hải sản, chuyển hướng trồng nấm

Năm 1998, sau khi xuất ngũ trở về địa phương, anh Nguyễn Văn Thành tiếp tục ở nhà phụ giúp gia đình đánh bắt hải sản và sản xuất muối biển. Sau nhiều năm bám biển, nhận thấy thu nhập từ nghề đánh bắt hải sản không ổn định, hiệu quả đánh bắt không cao nên đến năm 2010 anh Thành dừng lại.

Anh Nguyễn Văn Thành, Giám đốc HTX Dịch vụ Linh Phát tâm sự, do có quen biết một số bạn bè ở các địa phương có nghề trồng nấm nên anh đã đi tham quan, học hỏi kinh nghiệm, kỹ thuật chăm sóc. Mô hình đầu tiên, anh tham quan là ở Hải Phòng.

Anh Nguyễn Văn Thành, Giám đốc HTX Dịch vụ Linh Phát giới thiệu về sản phẩm chế biến từ nấm linh chi. Ảnh: Mai Chiến.

Để thực hiện được ý tưởng, anh Thành đăng ký học 1 khóa đào tạo về trồng nấm, sản xuất nấm tại Trung tâm Nghiên cứu và phát triển nấm (Viện Di truyền Nông nghiệp, Bộ NN-PTNT).

Sau khi có trong tay cuốn sổ kiến thức, tháng 3/2011, anh Thành quyết định xây dựng trang trại trồng nấm với quy mô khoảng 1.000m2; tập trung sản xuất nấm linh chi, nấm bào ngư, mộc nhĩ, nấm rơm và nấm mỡ. Tuy nhiên, trong quá trình sản xuất đã xảy ra hiện tượng bịch phôi nấm bị chết giống.

"Thời điểm đó, tôi trồng 50.000 bịch phôi giống, song do chưa nắm chắc được kỹ thuật sấy, hấp phôi nấm… nên giống bị chết dần, chết mòn; thiệt hại khoảng 30 - 40%", anh Thành phân trần.

Sau thiệt hại ban đầu, anh Thành dành nhiều thời gian đi tham quan các mô hình trồng nấm khác ở những vùng lân cận để học hỏi thêm kỹ thuật trồng nấm. Từ những kiến thức học tập thực tế, lần này anh đã áp dụng thành công vào mô hình trồng nấm của gia đình. Nhờ đó, mô hình sản xuất nấm dần ổn định.

Anh Thành bảo, trong quá trình sản xuất nấm, nhận thấy mô hình kinh tế tập thể đem lại nhiều hiệu quả, năm 2014 anh đã đứng lên thành lập HTX Dịch vụ Linh Phát, hoạt động theo Luật HTX năm 2012 với 8 thành viên tham gia và 25 lao động kỹ thuật sản xuất.

Hiện tại, ngành nghề sản xuất chính của HTX Dịch vụ Linh Phát là nuôi trồng và sản xuất các loại nấm. Trong đó, sản phẩm chủ lực là nấm linh chi, ngoài ra còn có nấm bào ngư, đông trùng hạ thảo, mộc nhĩ và một số sản phẩm chế biến từ nấm.

"HTX tổ chức trên cơ sở liên kết các cá nhân, hộ gia đình theo nguyên tắc tự nguyện và cùng hưởng lợi. Phương hướng hoạt động của chúng tôi là tăng cường liên kết giữa các thành viên HTX và liên kết giữa HTX với các đơn vị liên quan… để cùng nhau tiêu thụ đầu ra sao cho thuận lợi, qua đó nâng cao thu nhập cho các thành viên", anh Nguyễn Văn Thành, Giám đốc HTX Dịch vụ Linh Phát chia sẻ.

Theo Giám đốc HTX Dịch vụ Linh Phát, sau gần 10 năm gây dựng, đến nay HTX phát triển ổn định, số lượng thành viên cũng tăng lên so với trước đây. Hiện HTX đã có 3 sản phẩm được UBND tỉnh Nam Định công nhận là sản phẩm OCOP đạt 3 sao gồm rượu nấm linh chi Linh Phát, nấm linh chi Linh Phát, nấm bào ngư Linh Phát.

Dự kiến sang năm 2024, anh Thành đăng ký tham gia thêm 3 sản phẩm vào Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (Chương trình OCOP) gồm, đông trùng hạ thảo sấy khô kiểu thăng hoa, rượu đông trùng hạ thảo và trà nấm linh chi hòa tan.

Ứng dụng khoa học công nghệ vào trồng nấm

Dẫn chúng tôi đi tham quan trang trại, anh Nguyễn Văn Thành cho hay, hằng năm HTX Dịch vụ Linh Phát có liên kết với Viện Di truyền Nông nghiệp và Học viện Nông nghiệp Việt Nam để mua con giống, đưa về HTX sản xuất tại xưởng.

Nhằm đảm bảo cung ứng ra thị trường các sản phẩm có chất lượng tốt nhất, ngay từ những ngày đầu thành lập HTX, anh Nguyễn Văn Thành đã hướng dẫn cho các thành viên trong HTX về quy trình sản xuất nấm theo tiêu chuẩn VietGAP, đảm bảo sạch từ giống, nguồn nước, đầu ra sản phẩm…

Theo anh Thành, quá trình trồng các loại nấm, đặc biệt là nấm linh chi đòi hỏi phải cẩn trọng, tỷ mẩn trong từng công đoạn. Trong đó, quy trình chọn giống phải phù hợp với thời tiết, nguồn nước tưới vùng khí hậu ven biển.

Nhiều năm qua, HTX Dịch vụ Linh Phát đã áp dụng quy trình công nghệ nhân giống, nuôi trồng, sản xuất nấm sạch khép kín với nguyên liệu hữu cơ tự nhiên như mùn cưa, rơm rạ…

Bên cạnh đó, toàn bộ dây chuyền, hệ thống sản xuất nấm sạch được đồng bộ từ nhà chứa nguyên liệu, nhà ủ, sàng lọc nguyên liệu, khu vực đóng bịch phôi giống nấm, buồng hấp thanh trùng, phòng sạch cấy phôi nấm sau khi hấp thanh trùng, khu sản xuất, khu sấy, đóng gói nấm.

"Trong quá trình chăm sóc nấm, các thành viên trong HTX đảm bảo tuân thủ các điều kiện về an toàn vệ sinh thực phẩm. Đây là cơ sở để có nguồn nguyên liệu chất lượng ổn định, cho ra sản phẩm có năng suất, chất lượng cao, qua đó xây dựng thương hiệu của HTX dịch vụ Linh Phát", anh Nguyễn Văn Thành nhấn mạnh.

Theo Giám đốc HTX Dịch vụ Linh Phát, trong những năm qua, HTX đã xây dựng được thị trường ổn định, có sức cạnh tranh cao và mạnh dạn ký hợp đồng tiêu thụ sản phẩm cho thành viên với các sản phẩm chủ lực như nấm linh chi, bào ngư, mộc nhĩ…

Hiện nay, các sản phẩm nấm của HTX Dịch vụ Linh Phát đã có mặt tại 26 tỉnh, thành trên cả nước; được người tiêu dùng tin tưởng và ủng hộ. Trong đó, thị trường tiêu thụ lớn là thành phố Hà Nội, Hải Phòng, Hồ Chí Minh...

Theo tính toán của Giám đốc HTX Dịch vụ Linh Phát, sản lượng nấm của HTX tăng qua từng năm. Năm 2022, HTX đã xuất bán ra thị trường khoảng 6 tấn nấm linh chi thương phẩm (đã sấy khô), 80 tấn nấm bào ngư, 15 tấn mộc nhĩ, 12 tấn nấm mỡ và khoảng 700 lít rượu nấm linh chi, rượu đông trùng hạ thảo…

"Với giá bán 700.000 đồng/kg nấm linh chi đã sấy khô, 35.000 đồng/kg nấm bào ngư tươi, 160.000 đồng/kg mộc nhĩ đã sấy khô, 30 triệu đồng/kg đông trùng hạ thảo sấy khô kiểu thăng hoa… năm 2022 tổng doanh thu của HTX đạt 6,8 tỷ đồng. Sau khi từ tất cả các chi phí, HTX thu lãi hơn 1,3 tỷ đồng", anh Thành nói.

Chia sẻ về định hướng phát triển trong thời gian tới, Nông dân xuất sắc Nguyễn Văn Thành thổ lộ, HTX đã và đang đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, xây dựng mô hình trồng một số loại nấm có giá trị kinh tế cao (như nấm đùi gà, nấm đầu khỉ) kết hợp sử dụng năng lượng mặt trời và hệ thống điều khiển tự động IoT.

Bên cạnh đó, HTX đang hướng tới đẩy mạnh phối hợp với các công ty, doanh nghiệp để xây dựng liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp sạch; ngoài ra tìm hiểu thị trường, tiến tới đa dạng hóa các sản phẩm làm từ nấm, nhằm đáp ứng thị hiếu của người tiêu dùng.

Năm 2020, HTX Dịch vụ Linh Phát vinh dự được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen vì đã có nhiều thành tích trong sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho nhiều lao động địa phương, góp phần phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh Nam Định.

"Hiện nay, HTX đang tạo công ăn, việc làm ổn định cho 30 lao động địa phương với mức thu nhập bình quân từ 5 - 7,5 triệu đồng/người/tháng", anh Nguyễn Văn Thành, Giám đốc HTX Dịch vụ Linh Phát,(xã Hải Chính, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định) cho biết thêm.